Ewa Sztolcman Kotlarczyk

Aktorka odeszła...

Nie należała do artystów, którym powierzano główne role w filmach, czy sztukach teatralnych. Jej życiowym posłannictwem i żywiołem była nade wszystko szeroko pojęta estrada, która zjednywała jej popularność i uznanie publiczności.
    Po raz ostatni uczestniczyłem w masowej imprezie patriotycznej z udziałem Ewy Sztolcman Kotlarczykowej, w dniu 24 marca br. Przygotowywaliśmy się na Rynku Głównym: przedstawiciele Telewizji Polskiej, Radia Kraków i "Gazety Krakowskiej" do historycznej fotografii "Krakowian początku XXI wieku", którą miał wykonać światowej sławy artysta fotografik, Ryszard Horowitz, pani Ewa uczestniczyła w tym czasie w uroczystościach związanych z rocznicą przysięgi Tadeusza Kościuszki. Recytowała wiersze i inne teksty patriotyczne, m.in. fragmenty przysięgi Kościuszki. Wiedziałem, że była już wówczas poważnie chora, że stan jej zdrowia ulega pogorszeniu... Gdy recytowała teksty, a czynila to jak zawsze z pasją i zaangażowaniem emocjonalnym, sprawiała wrażenie osoby zdrowej, z młodzieńczą werwą i zapałem. W kilka chwil później dostrzegłem, z jakim trudem porusza się, ile bólu sprawiają jej zwykłe, codzienne czynności.
    Pochodziła z rodziny o bogatych tradycjach patriotycznych. Jej zainteresowania i osobowość w przemożny sposób kształtował rodowód, a także bogate tradycje kresowe. Matka, znana animatorka kultury, twórczyni znanych i popularnych kiedyś zespołów artystycznych, autorka licznych scenariuszy i reżyserka, Maria Rokoszowa, pochodziła z rodziny o polsko-węgierskim rodowodzie, ojciec - Mieczysław Bohosiewicz, z zawodu lekarz dentysta, pochodził ze starej, wielce skoligaconej rodziny Ormian polskich.
    Urodziła się w 1928 r. w Kołomyi, stolicy Pokucia, mieście więc o bogatej wielokulturowej tożsamości i nie mniej interesującym folklorze; etnicznie i historycznie zróżnicowanym. To miasto oraz pobliski Gwoździec stały się z czasem obszarami tęsknot Ewy Sztolcman i artystycznych powrotów.
    Artystyczny staż odbyła w zespole Żywego Słowa "Czytelnik", prowadzonym przez matkę. Występowała z tym zespołem w wielu miejscowościach regionu i kraju, w nim pewnie doświadczyła autentycznej pasji działania, tu także poznała wielu utalentowanych i oddanych pasji wspolnego działania. Tu poznała młodego aktora - Zbigniewa Cybulskiego, który swoje pierwsze artystyczne kroki stawiał w zespole prowadzonym przez Marię Rokoszową. Właśnie Rokoszowa skłoniła młodego Cybulskiego do podjęcia studiów w szkole aktorskiej.
    Po kilkuletniej pracy w Wojewódzkim Domu kultury w Krakowie, w którym zajmowała się zespołami dziecięcymi, na kilka lat związała się zawodowo z "Artosem", który z czasem przemianowany został na Państwowe Przedsiębiorstwo Imprez Artystycznych. Po zdaniu estradowego egzaminu kwalifikacyjnego została pierwszą w "Artosie" aktorką estradową. Z chwilą utworzenia przy "Artosie" Teatru Satyryków, podjęła - zgodnie z zainteresowaniem własnym - pracę w tym zespole, uzyskując niemałe sukcesy artystyczne. Znaczącym doświadczeniem artystycznym okazał się czteroletni okres pracy artystycznej w Teatrze Rapsodycznym (1959-63), na deskach którego występowała w licznych spektaklach, a później Estrada Krakowska, z którą związana była najdłużej. Po przejściu na emeryturę występowała nadal, choć już bardziej dorywczo, ale wciąż z niesłabnącym zaangażowaniem. Pojawiała się jako ukochana przez dziecięcą publiczność "Królowa Zima", pełna inwencji i swady występowala w Teatrze Regionalnym, prowadziła krakowskie bale, jako recytatorka wystyępowała na imprezach patriotycznych, na spotkaniach z osobami starszymi i z dziećmi. Właśnie ludziom starszym i dzieciom okazywała szczególnie dużo serca, a każdy artystyczny kontakt pojmowała jako swoją powinność i potrzebę serca. Często występowała charytatywnie: w kościołach, świetlicach, szpitalach, szkołach, domach kultury, na spotkaniach kombatantów.
    Odeszła przedwcześnie, jeszcze niedawno snując rozliczne plany artystyczne, z których nierealnością, w pełni świadomie zdołała się pogodzić.

Autorem powyższego tekstu, zamieszczonego w "Gazecie Krakowskiej" z 15-16.09.2002 jest Jan Dziedzic.