O sobie
Aktualności
O rodzinie
O Bohosiewiczach
Ormianie Polscy
Nasze wyprawy
Pupilek kot
Galeria
Ważne adresy
Ciekawe adresy
Kontakt
Po prostu
Nieaktualności

Nieco o pochodzeniu Bohosiewiczów

   Bohosiewiczowie przybyli na Kresy w XVII wieku jako zamożni kupcy. Leon Theodorowicz w swojej książeczce "Nieco o heraldyce i rodach Ormian polskich", wydanej w 1925 we Lwowie, cytuje za znanym badaczem Kresów Wschodnich dr Antonim Rolle, autorem "Nowych opowiadań Historycznych" wyd. we Lwowie w 1878 r., str 167 - 168 co następuje "Nie mało liczono w Kamieńcu rodzin ormiańskich, mających swoje zasługi. Do rzędu owych "Krzyżaków", albo co na jedno wychodzi, owych rycerzy, a więc najwcześniejszych na Ruś przybyszów, należeli u nas Teodorowiczowie i Sołtanowie. Ostatnich latorośl jedna przeniosła się na Polesie litewskie i na Litwę, i tam dała początek dość licznej rodzinie tego nazwiska. Wiadomo, że Rzeczpospolita uznawała "Krzyżaków" ormiańskich za rodowitą szlachtę. Do rzędu udarowanych indygenatem, jeszcze na początku XVII stulecia, należeli Awakowie, później Wakowscy, Seferowicze albo Szadbeje i Krzysztofowicze. W poczet poważnych mieszczan wchodzili: Agopsowie (Agopsowicze), Attabakowie (Augustynowicze), Aksentowicze, Bogdanowicze, Rospopowie, Harburazowicze, Bohosowie (podkreślenie moje), Batuhowicze, Janowicze, Donabiedowicze, Kieremowicze, Latynowicze, Misyowicze, Muratowicze, Warterysiewicze, Zachnowicze, Lazerowicze, Balowicze (późniejsi Baliccy), Asłanowicze, Szymonowicze, Waskowie, Roszki, Warczykowie, Gabryelowicze i wielu, wielu innych". Jak pisze Theodorowicz: "Nazwiska i imiona Ormian brzmiały jakoś dziko z początku w Polsce, a że syn brał nazwisko po imieniu ojca, więc ogromna różnorodność nazwisk jednych i tych samych rodzin wpadała w oko. Z czasem Ormianie przybierać zaczęli końcówki nazwisk słowiańskich i wtedy nazwiska te nabierały wyglądu polsko-ruskiego". Mamy zatem przykład Marianny Bohosówny, diakonisy z Kamieńca Podolskiego, której interesujące życie opisuje ks. Sadok Barącz w "Żywotach sławnych Ormian". Jej brat Jakub występuje w Stanisławowie już pod nazwiskiem Bohosiewicz. Jakub sprawował w Stanisławowie urząd ławnika sądu ormiańskiego. I to jest początek występowania nazwiska, jakie przetrwało do dziś. Początku nazwiska możemy zatem doszukiwać się w Kamieńcu Podolskim, w którym żyła rodzina Bohosów. Najstarsza ich córka Marianna Bohosówna żyje za czasów tuż przed zdobyciem Kamieńca przez Turków. Łatwo więc zrozumieć przyczynę, dla której jej brat Jakub (już Bohosiewicz) postanowił przenieść się do Stanisławowa. Potem Kamieniec znów wraca do Rzeczpospolitej i zapewne syn Jakuba Paweł wraca do Kamieńca, a potem do Kut.

   Najstarszemu synowi Paweł daje imię po dziadku - Jakub. Jakub Bohosiewicz pozostaje w Kamieńcu, natomiast młodsi synowie postanawiają przenieść się do Kut. W Kutach, w domu oznaczonym numerem 447 zamieszkał prawdopodobnie Paweł Bohosiewicz z synami Janem (Owanesem) ur. ok. 1755 r., Theodorem ur. ok. 1758 i Awedykiem ur. w 1768 r. Na cześć dziadka pierwszemu synowi dano na imię Paweł. Tym, który dał początek licznego rodu jest syn Pawła - Jan (Owanes), podaje on, co odnotowano w księgach chrztów parafii kuckiej, że zajmował się kupiectwem. Przy nazwisku Jana napotykamy Dobreńki, co może świadczyć o tym, iż Paweł ożeniony był z mieszkanką Kut, noszącą nazwisko Dobreńki, prawdopodobnie pochodzenia ruskiego. Należy w tym miejscu przypomnieć, iż Bohosowie przebyli długą i daleką drogę - najpierw dotarli z Armenii na Krym, a następnie do Mołdawii. To wspomnienie wraca w wielu wypowiedziach rodzinnych, szczególnie w wypowiedziach Michała Bohosiewicza z Gliwic, pasjonata historii i genealogii rodziny. Chciałbym powrócić do listy wcześniej wymienionych Ormian kamienieckich. Występuje wśród nich nazwisko Szadbej. Jak przypomina Sadok Barącz w "Rysie dziejów ormiańskich", Kuty zostały założone przez Ormian przybyłych z Mołdawii, a pierwszym założycielem był Krzysztof Szadbej, którego potomkowie na pamiątkę założenia tej osady zowią się "Osadcami".

    18 lipca 1715 r. Ormianie kuccy otrzymali od Józefa Potockiego przywilej na mocy którego wybudowali drewniany kościół. Księgi metrykalne rozpoczynały się od 1717 r., niestety w 1739 r. miasto zostało zniszczone przez Moskali. Po tym wydarzeniu Ormianie otrzymali 10 lipca 1756 r. od Ludwiki Potockiej przywilej, pozwalający na odrodzenie się kościoła, potwierdzony 16 stycznia 1757 przez króla Augusta III.

    Wracając do rodziny Bohosiewiczów, zamieszkałej w Kutach, jak to wykazałem w książce "Ormiańska rodzina Bohosiewiczów", Jan (Owanes) Bohosiewicz miał siedmioro dzieci: Pawła Piotra (*04.08.1786, +13.09.1787), Bogdana (Deodata) Antoniego (*4.12.1788, +1830), Michała Macieja (*24.06.1791,+1868), Józefa Samuela (*1796, +17.09.1796), Katarzynę Kajetanę (*08.11.1793), Teodora Bohosa Mikołaja (*28.10.1799, +26.01.1870) i Pawła Grzegorza (*06.11.1802, +17.07.1803).

    Dla celów tej publikacji zajmijmy się Michałem i Tedorem. Otóż Michał, mieszkający w Kutach w domu 529, ożenił się 27.01.1818 r. z Marcjanną (Marią) Osadca, córką Krzysztofa Osadcy. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie akt chrztu ich syna Jana, pochodzący z parafii ormiańsko - katolickiej w Tyśmienicy, udostępniony niedawno na stronie internetowej Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, który zamieszczam poniżej (klikając na obrazek, można go powiększyć).

   Dowiadujemy się z niego, że 9.09.1818 r. odbył się chrzest i bierzmowanie Jana Michała (imię przy bierzmowaniu), urodzonego 3.07.1818 r. w Mołdawii, którego rodzicami byli:

ojciec: Celsissimus ac Illustrimus Dominus Regni Armeniae Michael Joannes Princeps de Bohosiewicz Mamikonian, Haeres latifundiorum in Principato Moldaviae et Beiar moldoviensis ( Najwznioślejszy i Najjaśniejszy Pan, Książę Królestwa Armenii Michał Jan Książę Bohosiewicz Mamikonian, dziedzic latyfundium w Księstwie Mołdawii i bojar mołdawski),

matka: Magnifica ac generosa Domiena Maria Gajana de Szadbey , filia Haeredis bonorum terrestrium Magnifici et Generosi Domini de Szadbey Gregorii nobilis, Beiar moldoviensis (Wielmożna i szlachetnie urodzona Pani Maria Gajane Szadbey, córka dziedzica dóbra ziemskich Grzegorza Szadbeya, bojara mołdawskiego),

rodzicami chrzestnymi byli: Celsissimus ac Illustrimus Dominus, Dominus Regni Armeniae Pronceps Toros Princeps de Bohosiewicz Maminikonian, Haeres latifundiorum in Principato Moldoviae ( Najwznioślejszy i Najjaśniejszy Pan, Książę Królestwa Armenii Teodor Książę Bohosiewicz Mamikonian, dziedzic latyfundium w Księstwie Mołdawii), i Magnifica ac Generosa Domina Anna de Romaszkan , virgo, filia Haeredis bonorum terrestrium (Wielmożna i szlachetnie urodzona Pani Anna Romaszkan, panna, córka dziedzica dóbr ziemskich).

Zgodnie z obrządkiem ormiańsko-katolickim po chrzcie nowonarodzony przyjął sakrament bierzmowania. Tym razem świadkami bierzmowania byli:

Illustris ac Magnificus Dominus Nico Liber Baro Kapri von Merecey, Haeres bonorum terrestrium in Bucovina (Wielmożny i Jaśnie urodzony Pan Mikołaj Liber Baro Kapri von Merecey, dziedzic dóbr ziemskich na Bukowinie) i

Magnifica ac Generosa Domina Maria de Romaszkan, virgo, filia Haeredis bonorum terrestricum in Bucovina (Wielmożna i szlachetnie urodzona Pani Maria Romaszkan, panna, córka dziedzica dóbr ziemskich na Bukowinie) .

W uroczystościach ponadto uczestniczyli: Illistris ac Magnificus Dominus Andreas Liber Baro Kapri von Merecey , Haeres bonorum in Bucovina (Jaśnie urodzony i Wielmożny Pan Andrzej Liber Baro Kapri von Merecey, dziedzic dóbr ziemskich na Bukowinie) i Magnifica ac Generosa Domina Anna de Antonowicz de Kap de Buk, virgo, filia Haeredis bonorum terrestrium in Bucovina ( Wielmożna i szlachetnie urodzona Pani Anna Antonowicz de Kap de Buk, panna, córka dziedzica dóbr ziemskich na Bukowinie).

    Wydaje się koniecznym opatrzenie tego dokumentu komentarzem. Zarówno Michał jak i Teodor Bohosiewiczowie byli obywatelami Kut i mieszkali w domu nr 529, stąd pytanie: dlaczego chrzest odbył się w Tyśmienicy? Dlaczego nie uczestniczyli w nim dziadkowie, a przynajmniej żyjący jeszcze starszy brat Bogdan? Michał, żeniąc się z Marią miał 25 lat, a jego żona 15. Ojciec Michała jako swój status społeczny podał mercator (kupiec). Wyraźnie więc widać, że zaznacza się tu sentyment i powołanie się na dawną historię, istniejącą w rodzinnym przekazie ustnym. Podobnie rzecz się ma z małżonką Michała - Marią. W akcie ślubnym występuje ona pod nazwiskiem Osadca, natomiast przy chrzcie swojego syna Jana podaje jako swoje nazwisko rodowe Szadbey, co już wcześniej wyjaśniałem. Jest jeszcze inna istotna nieścisłość. W akcie małżeństwa jako ojciec Marii występuje Krzysztof Osadca, natomiast w akcie chrztu podano, że ojcem Marii był Grzegorz Szadbej. Nie sądzę, by chrzest w Tyśmienicy był przypadkowy - być może przyczyną był krótki okres między ślubem a urodzinami dziecka.

Na zakończenie jeszcze jedna informacja. Otóż w 1822 roku w Kutach przeprowadzony został spis ludności ormiańskiej. Franciszek Wasyl w pracy "Ormiański spis ludności parafii Kuty z 1822 roku", opublikowanej w "Pracach Historyczno-Archiwalnych" t. XVII, Rzeszów 2006, s. 139-163 podaje, że w domu nr 529 mieszkali: Michał Bohosiewicz (29 lat) z żoną Marią (18 lat) oraz dziećmi: Anną (2 lata) i Rypsymą (1 rok). Ponadto mieszkała z nimi Rozalia - wdowa po Janie (Owanesie) z synem Thorosem (22 lata). Nie ma więc Jana, którego dotyczył omawiany akt chrztu. Na podstawie drzewa genealogicznego, jakie podałem w mojej książce "Ormiańska rodzina Bohosiewiczów" dziećmi Michała byli: Anna Antonina (*16.09.1819), Rypsyma Antonina (*03.08.1824), Grzegorz Antoni (*30.07.1825), Jakub, Bogdan (Deodat) Bohos Mikołaj (*15.03.1827), Bogdan Jan (*17.05.1829), Chaczun Toros (*03.09.1830). Z tej gromadki Jan "Malowany" i Bogdan (Deodat) od 1872 zostali właścicielami majątków ziemskich w Baniłowie Słobowie nad Czeremoszem. Grób Jana "Malowanego" znajduje się na cmentarzu rodzinnym w Baniłowie. Prawnuk Jana "Malowanego", Michał Bohosiewicz, który po II wojnie światowej zamieszkał w Gliwicach, niejednokrotnie wspominał o książęcym pochodzeniu rodziny, wywodzącym się od znakomitego rodu Mamikonianów, rodu potężnego, który odegrał ważną rolę od III wieku w czasach Królestwa Armenii.

 
 
Copyright © 2001 Andrzej Bohosiewicz.